Viêm âm đạo là một bệnh phụ khoa xảy ra phổ biến. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do nữ giới không giữ gìn vệ sinh hoặc vệ sinh cá nhân vùng âm đạo không đúng, lây nhiễm vi khuẩn, nấm men từ bạn tình khi quan hệ tình dục. Để áp dụng đúng phương pháp điều trị, người bệnh cần tiến hành thăm khám, xét nghiệm, có kết quả chẩn đoán và xác định cụ thể nguyên nhân gây bệnh.

Viêm âm đạo là gì?

Viêm âm đạo còn có tên gọi khác là nhiễm trùng âm đạo. Bệnh lý này đặc trưng bởi tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở âm đạo của người phụ nữ dẫn đến ngứa ngáy, tiết dịch và đau rát. Bệnh phát sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên bị nhiễm trùng hoặc mất cân bằng của vi khuẩn âm đạo là nguyên nhân thường gặp khiến bệnh hình thành và sớm tiến triển theo hướng xấu.

Viêm âm đạo nếu không sớm điều trị có thể phát sinh biến chứng sớm làm suy giảm chất lượng cuộc sống, tạo cảm giác khó chịu. Đồng thời làm tăng nguy cơ phát sinh các biến chứng tiềm ẩn Cụ thể như vô sinh. Đặc biệt là khi bệnh tái diễn nhiều lần, bệnh nhân không tiến hành chẩn đoán và chữa bệnh kịp thời hoặc chữa bệnh không đúng cách.

Thông thường để nhận biết tình trạng viêm nhiễm, bạn có thể quan sát biểu hiện của huyết trắng. Huyết trắng (khí hư bình thường) không màu, có màu trắng trong tương tự như lòng trắng trứng hơi dính, không mùi. Tác dụng chính của khí hư là giữ ẩm cho môi trường âm đạo và giúp tinh trùng thuận lợi hơn trong việc di chuyển vào tử cung.

Bình thường huyết trắng sẽ được tiết ra với một lượng ổn định. Tuy nhiên nếu khí hư có mùi hôi khó chịu, tiết ra nhiều hơn bình thường thì đây có thể là triệu chứng cảnh báo bệnh viêm âm đạo.

Khí hư tiết nhiều nhưng vẫn có màu trắng trong bình thường, kèm theo mùi hôi khó chịu là bệnh huyết trắng, bệnh phát sinh do nhiều nguyên nhân. Khí hư đổi màu có thể là dấu hiệu nhận biết bệnh viêm âm đạo do nhiều nguyên nhân khác nhau, biểu hiện đặc trưng cho từng loại viêm âm đạo.

Nguyên nhân gây bệnh viêm âm đạo

Phụ thuộc vào từng loại viêm âm đạo, nguyên nhân gây bệnh ở mỗi người không giống nhau. Cụ thể:

1. Bệnh viêm âm đạo do vi khuẩn

Nhiễm vi khuẩn được xác định là nguyên nhân phổ biến nhất làm phát sinh bệnh viêm âm đạo, đặc trưng bởi sự thay đổi, phát triển của vi khuẩn bình thường được tìm thấy trong âm đạo. Ngoài ra bệnh còn đặc trưng bởi sự phát triển quá mức của một hoặc nhiều sinh vật khác.

Thông thường, trong âm đạo, số lượng vi khuẩn lactobacilli được tìm thấy nhiều hơn những vi khuẩn khác (anaerobes). Trong trường hợp số lượng vi khuẩn kỵ khí tăng quá nhiều, chúng sẽ liên tục tác động và làm đảo lộn sự cân bằng. Từ đó phát sinh ra bệnh viêm đạo do vi khuẩn.

Bệnh viêm âm đạo do vi khuẩn thường liên quan đến các hoạt động quan hệ tình dục. Nhất là khi bạn có bạn tình mới hoặc có nhiều bạn tình. Tuy nhiên bệnh lý này cũng có khả năng hình thành và phát triển ở những người phụ nữ không tham gia vào các hoạt động tình dục.

2. Nhiễm nấm men

Tình trạng viêm nhiễm nấm men sẽ xảy ra khi trong cơ thể của người phụ nữ có sự phát triển quá mức của một hoặc nhiều sinh vật nấm. Thường gặp nhất là nấm Candida albicans nằm trong âm đạo. Ở một số khu vực ẩm ướt khác trên cơ thể (trong miệng, giường móng tay và nếp gấp da), Candida albicans có thể gây viêm nhiễm và phát sinh ra một số bệnh lý như tưa miệng.

Nhiễm nấm men cũng có thể làm phát sinh ra bệnh hăm tã. Nấm Candida albicans thường xuất  hiện trong cơ thể của những người bị tiểu đường và ở phụ nữ đang mang thai. Ngoài ra các vi khuẩn cộng sinh mang nhiều lợi ích trong âm đạo sẽ bị tiêu diệt nhanh do lạm dụng thuốc kháng sinh, tạo môi trường thuận lợi để nấm Candida albicans phát triển.

Bệnh viêm âm đạo do nhiễm nấm Candida albicans ít lây nhiễm thông qua đường tình dục. Tinh nhiên nếu bệnh tái diễn nhiều lần, bạn cần thận trọng và kết hợp chữa bệnh song song cho bạn tình.

3. Viêm âm đạo do Trichomonas

Viêm âm đạo do Trichomonas là một dạng viêm nhiễm phổ biến lây truyền qua đường tình dục. Bệnh lý này phát sinh do cơ thể bị nhiễm Trichomonas vagis – một loại ký sinh trùng đơn bào. Loại ký sinh trùng đơn bào lây lan trong thời gian người phụ nữ tham gia vào các hoạt động quan hệ tình dục với bạn tình bị nhiễm trùng.

Trong cơ thể của nam giới, Trichomonas vagis cùng một số sinh vật khác thường nhiễm và phát triển tại đường tiết niệu. Tuy nhiên trường hợp này thường không phát sinh triệu chứng. Trên cơ thể của người phụ nữ. Trichomonas vagis thường nhiễm và phát triển trong âm đạo, có thể phát sinh nhiều triệu chứng khó chịu.

Ngoài ra nhiễm Trichomonas vagis ở phụ nữ còn làm tăng nguy cơ tiến triển các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.

4. Viêm âm đạo không nhiễm trùng

Xà phòng thêm, thuốc xịt âm đạo, thụt rửa, những sản phẩm diệt tinh trùng, chất tẩy rửa có mùi thơm có khả năng kích thích âm đạo và các mô âm hộ hoặc gât ra phản ứng dị ứng. Những vật lạ như tampon, giấy lụa không được lấy ra, bị lãng quên trong âm đạo cũng có khả năng tác động và gây kích ứng các mô âm đạo.

5. Teo âm đạo (viêm âm đạo do thiểu dưỡng ở phụ nữ mãn kinh)

Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng hoặc suy giảm nồng độ hormone estrogen sau mãn kinh có thể làm mỏng niêm mạc âm đạo. Ở một số trường hợp, tình trạng này có thể kích thích âm đạo, dẫn đến khô và nóng rát.

6. Viêm âm đạo do lậu

Bệnh lậu là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nhiễm khuẩn âm đạo. Đây là một bệnh xã hội có khả năng lây lan nhanh chóng. Vi khuẩn lậu được gọi với tên khoa học là Neisseria Gonorrhea hoặc song cầu trùng Gram, xuất hiện với hình dạng như hạt pha lê. Vi khuẩn lậu lây lan một cách mạnh mẽ và nhanh chóng thông qua đường tình dục.

Đối tượng nguy cơ của bệnh viêm âm đạo

Bệnh viêm âm đạo có thể phát sinh và nhanh chóng tiến triển khi chịu sự tác động của một số yếu tố sau:

• Hoạt động tình dục
• Thay đổi nội tiết. Cụ thể như phụ nữ bước sang độ tuổi mãn kinh, phụ nữ mang thai hoặc sử dụng thuốc tránh thai
• Bị nhiễm các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục
• Lạm dụng thuốc kháng sinh, steroid
• Ngừa thai bằng cách sử dụng thuốc diệt tinh trùng
• Mắc bệnh tiểu đường nhưng không áp dụng các biện pháp kiểm soát
• Thường xuyên sử dụng những sản phẩm vệ sinh như xịt âm đạo, tắm bong bóng hoặc khử mùi âm đạo
• Mặc quần áo chật hoặc ẩm
• Thụt rửa
• Ngừa thai bằng dụng cụ tử cung (DCTC).

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm âm đạo

Viêm âm đạo do vi khuẩn khiến âm đạo tiết ra chất dịch màu trắng xám, kèm theo mùi hôi khó chịu. Mùi của dịch tiết ở những người phụ nữ bị bệnh được mô tả là mùi tanh, có thể dễ dàng nhận biết hơn sau khi tham gia vào các hoạt động tình dục.

1. Dấu hiệu viêm âm đạo do vi khuẩn

Nếu nguyên nhân gây nhiễm khuẩn âm đạo là do Gardnerella vaginalis, người bệnh sẽ nhận thấy cơ thể xuất hiện một số triệu chứng khó chịu sau:

• Khi hư ra nhiều
• Khi hư xuất hiện với màu xám hoặc màu trắng đục
• Xuất hiện mùi hôi tanh khó chịu ở vùng kín, đặc biệt là khi hoạt động tình dục, trong những ngày có kinh hoặc khi rụng trứng.

2. Dấu hiệu nhiễm nấm men

Đối với những trường hợp bị nhiễm nấm men, triệu chứng chính thường là:

• Ngứa ngáy âm đạo
• Xuất hiện chất dịch màu trắng, dày tương tự như phô mai
• Hoặc khi tiết ra, khí hư có dạng đặc như mủ hay dạng lỏng như nước, xuất hiện với màu trắng đục, lợn cợn thành từng mảng, xảy ra đồng thời với biểu hiện ngứa ngáy, đau rát xung quanh âm họ, đau khi quan hệ tình dục, đau khi đi tiểu.

3. Viêm âm đạo do nhiễm Trichomonas

Viêm âm đạo do nhiễm Trichomonas gây ra những triệu chứng sau:

• Dịch tiết màu vàng xanh, có mùi hôi khó chịu
• Đôi khi có bọt khí hư loãng
• Xuất hiện những bọt khí nhỏ li ti
• Vùng kín khó chịu, ngứa ngáy tương tự như có con gì đang di chuyển trong âm đạo
• Có cảm giác đau khi giao hợp
• Nóng rát và đau đớn ở mỗi lần đi tiểu tiện.

Viêm âm đạo – Khi nào cần khám bác sĩ?

Nếu nhận thấy tại vùng âm đạo xuất hiện và phát triển một số biểu hiện bất thường, người bệnh cần liên hệ trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa, tiến hành thăm khám và điều trị. Đặc biệt là khi:

• Âm đạo có mùi đặc biệt khó chịu, ngứa ngáy hoặc tiết dịch.
• Bị nhiễm trùng âm đạo trước đây
• Chưa bao giờ bị nhiễm trùng âm đạo. Liên hệ và trao đổi thông tin cùng với bác sĩ chuyên khoa để thiết lập nguyên nhân. Đồng thời tìm hiểu, chẩn đoán xác định các triệu chứng và dấu hiệu.
• Bạn có một đối tác tình dục mới hoặc có nhiều đối tác tình dục. Bạn có nguy cơ cao bị nhiễm trùng qua đường tình dục. Triệu chứng và dấu hiệu của một số bệnh lý nhiễm trùng qua đường tình dục tương tự như các triệu chứng của tình trạng nhiễm khuẩn âm đạo hoặc nhiễm trùng nấm men.
• Bạn đã hoàn thành một liệu trình chữa bệnh với các thuốc chống nấm men không kê đơn nhưng các triệu chứng không có dấu hiệu thuyên giảm hoặc vẫn còn tồn tại.
• Bị đau vùng chậu, ớn lạnh hoặc bị sốt.

Bệnh viêm âm đạo được chẩn đoán như thế nào?

Để chẩn đoán bệnh viêm âm đạo, mức độ phát triển bệnh lý và nguyên nhân, bác sĩ chuyên khoa sẽ dựa vào một số dấu hiệu sau:

• Đặt một số câu hỏi liên quan đến tiền sử viêm nhiễm âm đạo: Các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục hoặc bệnh nhiễm trùng âm đạo có thể được chẩn đoán, định hướng nguyên nhân bằng cách kiểm tra tiền sử viêm nhiễm âm đạo, số lần tái phát và loại viêm nhiễm.
• Thực hiện khám phụ khoa: Việc thực hiện khám phụ khoa cũng như kiểm tra vùng chậu có thể giúp bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán loại viêm nhiễm và nguyên nhân. Để kiểm tra, quan sát bên trong âm đạo, bác sĩ sẽ dùng một dụng cụ nhỏ (mỏ vịt) tăng kích thước âm đạo, tìm điểm tiết dịch bất thường và điểm viêm.
• Lấy bệnh phẩm để làm xét nghiệm: Lấy một mẫu dịch tiết âm đạo hoặc dịch tiết cổ tử cung, mang vào phòng thí nghiệm để tiến hành xét nghiệm. Có thể cấy hoặc soi tươi để tìm nấm, vi khuẩn và một số tác nhân gây nhiễm khuẩn âm đạo khác.
• Thực hiện kiểm tra pH: Tiến hành kiểm tra nồng độ pH âm đạo bằng cách sử dụng giấy pH hoặc que thử, cho vào âm đạo. Kết quả cho thấy nồng độ pH tăng có thể kết luận nhiễm trichomonas hoặc vi khuẩn âm đạo. Tuy nhiên, xét nghiệm kiểm tra nồng độ pH đơn thuần không được đánh giá là một xét nghiệm chẩn đoán đáng tin cậy.

Phương pháp điều trị bệnh viêm âm đạo

Điều trị bệnh viêm âm đạo bằng thuốc gì hay điều trị bằng cách gì tùy thuộc vào nguyên nhân cũng như loại nhiễm khuẩn âm đạo. Chính vì thế người bệnh cần được điều trị viêm nhiễm theo từng loại nguyên nhân cụ thể:

• Viêm âm đạo do vi khuẩn: Đối với những trường hợp bị nhiễm khuẩn âm đạo do vi khuẩn, bác sĩ chuyên khoa có thể kê cho bạn một đơn thuốc chứa thuốc metronidazole (Flagyl). Loại thuốc này được bào chế dưới dạng gel, sử dụng thông qua đường uống. Có thể sử dụng kem clindamycin (Cleocin) hoặc kem metronidazole (MetroGel) để bôi trực tiếp vào âm đạo.
• Nhiễm trùng nấm men: Thông thường để điều trị nhiễm trùng nấm men, bác sĩ chuyên khoa sẽ yêu cầu bạn sử dụng kem chống nấm. Cụ thể như tioconazole, butoconazole, miconazole, clotrimazole. Ngoài ra ở một số trường hợp, người bệnh có thể được chỉ định sử dụng fluconazole (Diflucan) hoặc một số loại thuốc kháng nấm khác để điều trị nhiễm trùng nấm men.
• Viêm âm đạo do Trichomonas: Những trường hợp bị nhiễm Trichomonas sẽ được điều trị với tinidazole (Tindamax) hoặc metronidazole (Flagyl).
• Teo âm đạo (viêm âm đạo do thiểu dưỡng ở phụ nữ mãn kinh): Bệnh nhân bị teo âm đạo sẽ được điều trị với thuốc Estrogen dạng kem.
• Viêm âm đạo không nhiễm trùng: Để điều trị viêm âm đạo không nhiễm trùng, người bệnh cần nắm rõ nguồn gốc cũng như nguyên nhân của sự kích thích, sau đó tránh nó. Bệnh lý này có thể bắt nguồn từ việc sử dụng xà phòng mới, tampon, băng vệ sinh hoặc bột giặt.

Tất cả những loại thuốc dùng trong điều trị viêm âm đạo cần được sử dụng dưới sự chỉ định, hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.

Biện pháp phòng ngừa viêm âm đạo

Áp dụng các biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn âm đạo là điều vô cùng quan trọng và cần được thực hiện để phòng ngừa phát sinh rủi ro và các biến chứng nguy hiểm. Để phòng ngừa bệnh, bạ có thể áp dụng các biện pháp đơn giản sau:

• Vệ sinh vùng kín đúng cách: Việc vệ sinh vùng kín đúng cách, khoa học, sạch sẽ, tránh lau chùi từ phía sau ra trước.
• Lau chùi vùng kín đúng cách: Sau khi đi vệ sinh xong, bạn nên lau chùi theo hướng từ trước ra sau, tránh tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn di chuyển từ hậu môn đến âm đạo gây nhiễm khuẩn.
• Lựa chọn dung dịch vệ sinh có nồng độ pH tương đương với nồng độ pH âm đạo: Không vệ sinh vùng kín bằng các loại dung dịch vệ sinh phụ nữ hoặc các chất có tính sát khuẩn mạnh, không sử dụng chất kích thích. Dung dịch vệ sinh vùng kín phải có nồng độ pH tương đương với nồng độ pH âm đạo.
• Lựa chọn xà phòng, dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, không dùng chất gây kích ứng: Tránh sử dụng những chất có khả năng gây kích ứng. Cụ thể như miếng lót, tampon thơm, xà phòng thơm và thụt rửa. Sử dụng xà phòng dịu nhẹ và rửa từ bên ngoài khu vực bộ phận sinh dục sau khi tắm. Dùng khăn bông mềm và sạch làm khô khu vực này để phòng ngừa gây kích ứng. Bên cạnh đó bạn cần tránh sử dụng những loại xà phòng khắc nghiệt. Điển hình như những chất có tác dụng kháng khuẩn, khử mùi hoặc khăn bông tắm.
• Khám sức khỏe định kỳ: Việc thăm khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp bạn phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn làm phát sinh bệnh viêm âm đạo và nhiều vấn đề, bệnh lý nguy hiểm khác.
• Tránh tắm trong bồn nước nóng: Nhiễm trùng và mất cân bằng của vi khuẩn âm đạo là nguyên nhân phổ biến làm phát sinh tình trạng viêm nhiễm âm đạo. Để phòng ngừa bạn cần tránh tắm với nước nóng, bồn tại sóng và bồn nước nóng.
• Không thụt rửa âm đạo: Ngoài việc tắm bình thường, âm đạo không cần làm sạch thêm. Bởi nếu lặp đi lặp lại việc thụt rửa sẽ làm gián đoạn sự cư trú trong âm đạo của những sinh vật bình thường. Đồng thời làm tăng nguy cơ viêm nhiễm âm đạo. Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc thụt rửa không có khả năng làm sạch vi khuẩn cũng như tình trạng nhiễm trùng âm đạo.
• Mặc đồ lót bằng cotton: Bạn nên mặc các loại quần lót có đáy quần được làm bằng vải cotton. Nếu có thể, bạn nên bỏ qua việc mặc đồ lót khi ngủ để làm thông thoáng vùng kín, tạo sự thoải mái. Đồng thời tránh gây ẩm ướt – môi trường thuận lợi giúp nấm men dễ dàng phát triển mạnh.
• Sử dụng bao cao su khi quan hệ: Việc sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục có thể giúp nam giới lẫn phụ nữ phòng ngừa các bệnh lý lây nhiễm qua đường tình dục. Đồng thời giúp phòng ngừa lây nhiễm nấm men, vi khuẩn – nguyên nhân gây viêm nhiễm âm đạo.

Viêm âm đạo là tình trạng viêm nhiễm diễn ra ở âm đạo của người phụ nữ dẫn đến ngứa ngáy, tiết dịch và đau rát. Nếu không sớm thăm khám và điều trị, bệnh có thể phát sinh nhiều rủi ro và biến chứng không mong muốn, thậm chí gây vô sinh khi tái diễn nhiều lần. Vì thế, để đảm bảo an toàn, tránh phát sinh rủi ro, bạn nên thăm khám và chữa trị cùng với bác sĩ chuyên khoa ngay khi nhận thấy tại vùng âm đạo xuất hiện và phát triển một số biểu hiện bất thường.